Havacılıkla İlgili Gereklilikler – Uçak Teknolojisi

Tanımlar ve Kısaltmalar

Uçak Veya Tayyare

Hava akımının başta kanatlar olmak üzerekanat profilli parçalarınalt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, ilerleyebilen motorlu birhava taşıtıdır.

Hava aracı

Taşıma kapasitesine sahip her nevi insanlı ya da insansız uçan araç. Balon,zeplin,planör,yelken kanat,helikopterveuçakgibi çok geniş bir yelpazedeki tüm uçabilen araçlar hava aracı sayılırlar.

Büyük hava aracı

Azami kalkış kütlesi (MTOM) 5.700 kg’ın üzerinde olan uçak veya çok motorlu helikopter olarak sınıflandırılan hava aracı.

Tip sertifikası

Hava aracı veya komponent için teknik özellikleri ve faaliyeti için belirlenmiş limitleri içeren, üretimi gerçekleştiren ülke otoritesi tarafından verilen onayı gösteren belge

Hava aracı sahibi

Hava aracının mülkiyetine sahip olan gerçek veya tüzel kişiyi

İşletmeci veya işletici

Uçuş operasyonu gerçekleştirmek amacıyla Otoriteden işletme ruhsatı almış gerçek ve tüzel kişiler. Hava aracı işleticisi, hava aracının sürekli uçuşa elverişliliğinden sorumludur.

Sürekli uçuşa elverişlilik

Hava aracının, işletim ömründeki herhangi bir zamanda yürürlükteki uçuşa elverişlilik gerekliliklerine uygun ve emniyetli işletim için elverişli bir durumda olmasını sağlayan süreçler

CAME-SUEYK

Sürekli uçuşa elverişlilik yönetimi el kitabı

CAMO-SYK

Sürekli uçuşa elverişlilik yönetimi Kuruluşu

Uçuşa elverişlilik direktifi (AD –Airworthiness Directives)

Otoroite tarafından yayınlanan ve istenilen zaman dilimde uygulanması zorunlu olan yayınlar.

Bakım Programı

Bakım periyodu da dahil, ve operasyonların tip ve özelliklerine ilişkin her bir özel bakım işlemini de kapsayacak şekilde uygulanacak tüm bakım detaylarını içeren doküman.Bakım programında belirtilen işlemler yapılamdan uçak sefere verilemez.

Uçuşa Elverişlik Sertifikası (Certificate of Airworthiness)

Bir hava araci, herhangi bir ülke tesciline kayit edilirken o ülkenin otoritesi tarafindan ilgili hava aracinin uçusa elverisli oldugunu göstermek için yayimlanan evraka denir.

Asgari teçhizat listesi (Minimum Equipment List-MEL)

Hava aracının sınırları belirlenmiş şartlar dâhilinde belirli gayri faal teçhizatla işletilebilmesine olanak sağlamak için üretici tarafından yayımlanan, işletmeci tarafından hazırlanan ve Otorite tarafından onaylanarak yürürlüğe giren el kitabı.

International Civil Aviation Organization (ICAO)

• Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonu(ICAO) Birleşmiş Milletler’e bağlı,1947yılında kurulmuş bir örgüttür. Şikago Konvansiyonu’nu baz alan örgütün merkeziMontreal’dedir.
• Uluslararası havacılığın genel kurallarını belirleyen ICAO, operatörlerin operasyonları sırasında kullandıkları uçaklar, uçakların sistemleri, komponentleri ve ekipmanlarının sürekli olarak güvenli tutulması konusunda bir mecburiyet getirmiştir.

Görevleri

• Uluslararası sivil havacılığın güvenli ve düzenli bir şekilde büyümesini sağlamak;
• Barışçıl amaçlara yönelik uçak tasarımı ve işletmesini teşvik etmek;
• Sivil havacılıkiçin havayolları, havaalanları ve hava seyir tesislerinin gelişimini desteklemek;
• Uluslararası kamuoyunun güvenli, düzenli, verimli ve ekonomik hava taşımacılığı ihtiyaçlarını karşılamak.

Türkiye, 4 Ekim 2016 tarihinde yapılan seçimlerde, kurucuları arasında bulunduğu 191 üyeli Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü’nün (ICAO) konsey üyeliğine 66 yıl aradan sonra tekrar seçilmiştir. 36 üyesi bulunan ICAO Konseyi, teşkilatın yönetim kurulu işlevi görmektedir.

ICAO Annex 8 Airworthiness of Aircraft

ICAO Annex 8, Hava araçlarının uçuşa elverişliliği (Airworthiness of Aircraft) ile ilgili olup içeriğinde yer alan ana başlıklar:

• PART I GENERAL;
• CHAPTER 1.TYPE CERTIFICATION
• CHAPTER 2.PRODUCTION
• CHAPTER 3. CERTIFICATE OF AIRWORTHINESS
• CHAPTER 4. CONTINUING AIRWORTHINESS OF AIRCRAFT
• CHAPTER 5. SAFETY MANAGEMENT
• PART III. LARGE AEROPLANES;
• CHAPTER 1. GENERAL
• CHAPTER 2. FLIGHT
• CHAPTER 3. STRUCTURES
• CHAPTER 4. DESIGN AND CONSTRUCTION
• CHAPTER 5. ENGINES
• CHAPTER 6. PROPELLERS
• CHAPTER 7. POWERPLANT INSTALLATION
• CHAPTER 8. INSTRUMENTS AND EQUIPMENT
• CHAPTER 9. OPERATING LIMITATIONS AND INFORMATION (OPERATING
• CHAPTER 10. CONTINUING AIRWORTHINESS —MAINTENANCE INFORMATION
• CHAPTER 11. SECURITY

SHT 66 Hava Aracı Bakım Personeli Lisansı Talimatı öğrenmek için yazıya göz atın.

En Büyük Sivil Havacılık Otoriteleri

FAA (Federal Aviation Administration),ABDUlaştırma Bakanlığınabağlı bir “federal” yani devlet kuruluşudur. Kurulun görevi, ABD hava sahası içinde, geniş anlamda hava ve havacılıkla ilgili her türlü uçak, uçuş, üretim, müdahale, etkinlik ve geçerli güvenlik mevzuatların takibi ve uygulanmasını kontrol edip, ABD de hava güvenliğini sağlamaktır.

EASA(European Aviation Safety Agency),Avrupa Birliği’nin sivil havacılık güvenliği çerçevesinde oluşturduğu ve 2010 itibariyleJAA’nın (Müşterek Havacılık Otoriteleri) yerini alan girişimidir. EASA, 15 Temmuz 2002 tarihinde hizmete geçmiş ve Avrupa hava sahasıyla ilgili bir güvenlik kurumudur. MerkeziAlmanya’nınKölnşehrindedir. ABD’de bulunan FAA’ya benzer şekilde,Avrupahava sahası içinde, hava ve havacılıkla ilgili her türlü hava aracı, uçuş, üretim, müdahale, etkinlik ve geçerli güvenlik mevzuatların takibi ve uygulanmasını kontrol edip uçuş ve yer güvenliğini sağlamaktır.

2920 Sayılı Kanun Gereği Uçuğa Elverişliliğin Sürekliliği

Ülkemizde sivil havacılık konularını düzenleyen 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu, uçuşa elverişlilik konusunda ICAO gerekliliklerinin karşılanması konusunda yasal düzenlemeler getirmiştir. 2920 sayılı kanun gereği;

Madde 6 –Uçuşa elverişli olmak şartıyla aşağıda sayılan hava araçları Türk hava sahasında uçuş yapabilirler.

1. Türk Devlet hava araçları,
2. Türk uçak siciline kayıtlı Türk sivil hava araçları,
3. Türkiye’nin taraf olduğu anlaşmalar uyarınca Türk Hava Sahasında uçmalarına müsaade edilen hava araçları

Otorite tarafından görevlendirilen teknik denetçiler, denetimlerde;

1. Hava aracının uçuşa elverişli olmaması,
2. Mürettebatın o hava aracı tipi için gerekli nitelikleri taşımaması veya uçuşu yürütecek fiziksel ya da zihinsel kapasiteye sahip olmaması,
3. Operasyonun can ve mal emniyeti için tehlike oluşturması,
4. Tespit edilen eksiklik veya bulguların can ve mal emniyeti ile uçuş emniyetini doğrudan ilgilendirmesi, durumlarında işletmecinin ya da yeterlik belgesi gerektiren personelin uçuş operasyonunu ve/veya işletmecinin faaliyetini durdurmaya yetkilidir.

SHGM: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü

SHGM, görev ve yetkilerini; ICAO Şikago sözleşmesi ve ekleri, 2920 sayılı Sivil Havacılık Kanunu ile 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü kuruluş kanunu ve bu kanunlara bağlı olarak çıkarılan Yönetmelik, Talimat ve Genelgelerden almaktadır

Görevi ve yetkisi, devlet hava araçları (asker, polis, gümrük ile orman yangınlarında kullanılan orman bakanlığına ait hava araçları) ve faaliyetleri dışında kalan tüm sivil havacılık faaliyetlerini düzenleme, denetleme ve idari yaptırım uygulamaktır. SHGM, görev ve yetkileri Daire Başkanlığı seviyesinde detaylandırılmış olup ilgili başkanlıklar:

• Uçuş Operasyon Daire Başkanlığı
• Uçuşa Elverişlilik Daire Başkanlığı
• Havaalanları Daire Başkanlığı
• Havacılık Güvenliği Daire Başkanlığı
• Hava Seyrüsefer Daire Başkanlığı
• Hava Ulaşım Daire Başkanlığı

KANUN (2920 & 5431) > YÖNETMELİK (SHY-147 SHY-66) > TALİMAT (SHT-147 SHT-66)

Hava Taşımacılığı Yönetmelikleri

SHY 6A, Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği:

İç ve dış hatlarda tarifeli ve/veya tarifesiz seferlerle ücret karşılığında yolcu ve yük veya sadece yük taşımak üzere kurulmuş veya kurulacak ticari hava taşıma işletmelerine ruhsat verilmesi konusundaki yönetmelik.

SHY-6B, Genel Havacılık Yönetmeliği:

SHY-6A kapsamında olmayan yolcu ve yük taşımacılığı ile ücret karşılığı olup olmadığına bakılmaksızın yapılacak hava işi ve eğitim faaliyetlerinin icrasını sağlamak için ruhsat verilmesi konusundaki yönetmelik.

Uçakla Ticari Hava Taşımacılığı İşletmeciliği

Ticari uçuş gerçekleştiren şirketin;

• uçuş işletme,
• kabin,
• yer işletme
• bakım

vb tüm tüm operasyonlarını hangi şartlara göre gerçekleştireceğinin detaylarını içerir. Asker ve polis teşkilatının kullandığı uçaklar bu kapsamda değildir.

Sivil Havacılık Bakım Gereklilikleri

SHT NO	TANIMI
SHT 66	HAVA ARACI BAKIM PERSONELİ LİSANSI TALİMATI
SHT 147	HAVA ARACI BAKIM EĞİTİMİ KURULUŞLARI TALİMATI
SHT 145	HAVA ARACI BAKIM KURULUŞLARI TALİMATI
SHT M	SÜREKLİ UÇUŞA ELVERİŞLİLİK VE BAKIM SORUMLULUĞU YÖNETMELİĞİ
SHT 21	HAVA ARACI VE İLGİLİ ÜRÜN, PARÇA VE CİHAZIN UÇUŞA ELVERİŞLİLİK VE ÇEVRESEL SERTİFİKASYONU YÖNETMELİĞİ

Yazının devamı için Hava Aracı Bakım Personeli Lisansları‘na göz atın…